ಶ್ವೇತ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಹರಿಕಾರ ಲಾಲ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ (Lal Bahadur Shastri)

Spread the love

ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2, 1904 ರಂದು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ವಾರಣಾಸಿಯ ಮೊಘಲ್ಸರಾಯ್ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಬಡ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ದೇಶಕ್ಕೆ ತಮ್ಮನ್ನು ಸಮರ್ಪಿಸಿಕೊಂಡ ಅವರು ದೇಶದ ಎರಡನೇ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗುವ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಸಾಧನೆಗೈದರು. ಲಾಲ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ, ಭಾರತ ಕಂಡ ಅಪ್ರತಿಮ ನಾಯಕ.

Join WhatsApp Group

ಲಾಲ್ ಬಹಾದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಅವರಿಗೆ ವಿದೇಶಿಯರ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿರುವ ದೇಶದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಕುರಿತು ಆಸಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚತೊಡಗಿತು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದ ದೇಶದ ರಾಜರುಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿ ಅವರ ಖಂಡನೆಯಿಂದ ಲಾಲ್ ಬಹಾದ್ದೂರ್ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವಿತರಾದರು. ಈ ವೇಳೆ ಲಾಲ್ ಬಹಾದ್ದೂರ್ ಕೇವಲ ಹನ್ನೊಂದು ವರುಷ ವಯಸ್ಸಿನವರಾಗಿದ್ದರು.

ಗಾಂಧೀಜಿ ತನ್ನ ದೇಶದ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಅಸಹಕಾರ ಚಳುವಳಿಗೆ ಸೇರಲು ಕರೆ ನೀಡಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಲಾಲ್ ಬಹಾದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಅವರಿಗೆ ಕೇವಲ ಹದಿನಾರು ವರುಷ ವಯಸ್ಸು. ಮಹಾತ್ಮಾ ಅವರ ಕರೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ತನ್ನ ಓದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಚಳುವಳಿಗೆ ಸೇರಲು ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಅವರು ಒಂದೇ ಬಾರಿಗೆ ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಅವರ ನಿರ್ಧಾರ ತಾಯಿಯ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ನುಚ್ಚುನೂರಾಗಿಸಿತು. ಲಾಲ್ ಬಹಾದ್ದೂರ್ ತನ್ನ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರು.

“ಜೈ ಜವಾನ್, ಜೈ ಕಿಸಾನ್”

ಸ್ವಾತಂತ್ರ ಹೋರಾಟಗಾರ ಲಾಲ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ “ಜೈ ಜವಾನ್, ಜೈ ಕಿಸಾನ್” ಎಂಬ ಘೋಷಣೆಯೊಂದಿಗೆ ದೇಶಕ್ಕೆ ಸೈನಿಕರು ಹಾಗೂ ರೈತರ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸಿದ್ದರು . ಇಂದಿಗೂ ಎಲ್ಲರ ಮನದಲ್ಲೂ ಈ ಘೋಷಣೆ ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತದ ವಿರುದ್ಧದ ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಜನಪ್ರಿಯ ಐಕಾನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಲಾಲ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ.

ಲಾಲ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಅವರ ಶಿಕ್ಷಣ

ಲಾಲ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಅವರ ತಂದೆ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿದ್ದು, ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಅವರು ಕೇವಲ ಒಂದೂವರೆ ವರ್ಷದವರಾಗಿದ್ದಾಗ ಅವರ ತಂದೆ ಗಂಗಾನದಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವಾಗ ನಿಧನರಾದರು. ತಂದೆಯ ಮರಣದ ನಂತರ, ಅವರ ತಾಯಿ ಮೂರು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿದರು. ಹೈಸ್ಕೂಲಿನ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ವಾರಣಾಸಿಯ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪನ ಮನೆಯನ್ನು ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ಮೈಲುಗಟ್ಟಲೆ ನಡೆದು ಬೂಟುಗಳಿಲ್ಲದೆ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಶಾಲಾ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ದೋಣಿಯಲ್ಲಿ ಹೋಗಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಹಣವಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಶಾಸ್ತ್ರಿಯವರು ತಮ್ಮ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ದಿನಕ್ಕೆ ಎರಡು ಬಾರಿ ಗಂಗೆಯನ್ನು ಈಜುತ್ತಿದ್ದರು.

‘ಶಾಸ್ತ್ರಿ’ ಎಂಬ ಪದವಿ

ಲಾಲ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಅವರು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಯಶಸ್ಸಿನ ಗುರುತಾಗಿ 1926 ರಲ್ಲಿ ಕಾಶಿ ವಿದ್ಯಾಪೀಠ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ‘ಶಾಸ್ತ್ರಿ’ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಪಡೆದರು. ಅವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿರುವ ‘ಶಾಸ್ತ್ರಿ’ ಎಂಬ ಪದವು ಅವರಿಗೆ ವಿದ್ಯಾ ಪೀಠ ನೀಡಿದ ಪದವಿಯಾದರೂ ಅದು ಅವರ ಹೆಸರಿನ ಭಾಗವಾಗಿ ಜನಮಾನಸದಲ್ಲಿ ಅಂಟಿಕೊಂಡಿತು.

ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ಹೊತ್ತು ಉಪವಾಸ ಮಾಡುವಂತೆ ಕರೆ

ಬಹಳ ಸಜ್ಜನ ಮತ್ತು ಸರಳತೆಯ ಪ್ರತೀಕ ,ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದಲೂ ಸಹ ಸರ್ಕಾರದ ಯಾವುದೇ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ದುರ್ಬಳಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳದೆ , ಸರಳ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸಿದ್ದರು. ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹದಗೆಟ್ಟಾಗ ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ಹೊತ್ತು ಉಪವಾಸ ಮಾಡುವಂತೆ ಕರೆಕೊಟ್ಟಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ಸೋಮವಾರ ರಾತ್ರಿ ಅವರು ಸಹ ಊಟ ಮಾಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಹಲವಾರು ಅಭಿಯಾನಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು ಮತ್ತು ಒಟ್ಟು ಏಳು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಕಳೆದರು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿದ್ದಾಗ, ಶಾಸ್ತ್ರಿಯವರ ಪತ್ನಿಗೆ ತಿಂಗಳಿಗೆ 50 ರೂಪಾಯಿ ಪಿಂಚಣಿ ಸಿಗುತ್ತಿತ್ತು. ಶಾಸ್ತ್ರಿಯವರ ಪತ್ನಿ ಒಮ್ಮೆ ಹಣದಿಂದ 10 ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿರುವುದಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದರು. ಅವಳೊಂದಿಗೆ ಸಿಟ್ಟಿಗೆದ್ದ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ತನ್ನ ಪಿಂಚಣಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ನಿರ್ಗತಿಕರಿಗೆ 10 ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ನೀಡುವಂತೆ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಸೇವಕರನ್ನು ಕೇಳಿದರು.

ಶಾಸ್ತ್ರೀ ಅವರ ಮಗನಿಗೆ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಅನಗತ್ಯ ಬಡ್ತಿ ನೀಡಿದಾಗ, ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಅದನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ಬದಲಾಯಿಸಿದರು. 1946 ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸರ್ಕಾರ ರಚನೆಯಾದ ನಂತರ, ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ರಚನಾತ್ಮಕ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಲು ಯುವಕನನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಲಾಯಿತು. ಪಕ್ಷವು ಅವರನ್ನು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂಸದೀಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ ನೇಮಿಸಿತು ಮತ್ತು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಗೃಹ ಸಚಿವ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಏರಿದರು.

ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಖಾತೆ

ಅವರು 1951 ರಲ್ಲಿ ನವದೆಹಲಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡರು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ರೈಲ್ವೇ ಸಚಿವ, ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಂವಹನ ಸಚಿವರು, ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಮಂತ್ರಿ, ಗೃಹ ಸಚಿವರು ಆಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಶ್ವೇತ ಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿದರು. ಹಾಲಿನ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಪೂರೈಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಭಿಯಾನ ಮಾಡಿದರು. ಗುಜರಾತ್‌ನ ಅಮುಲ್ ಹಾಲು ಸಹಕಾರಿ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಡೈರಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಂಡಳಿಯನ್ನು ರಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇದು ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು.

ಭಾರತ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ

2004ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಜನ್ಮ ಶತಮಾನೋತ್ಸವದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಆರ್‌ಬಿಐ ಅವರ ಭಾವಚಿತ್ರದೊಂದಿಗೆ ರೂ.100 ನಾಣ್ಯವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಅವರ ಜೀವನವನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಲಾಯಿತು. ಶಾಸ್ತ್ರಿಯವರು 11 ಜನವರಿ 1966 ರಂದು ಆಗಿನ USSR ನ ತಾಷ್ಕೆಂಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೃದಯಾಘಾತದಿಂದ ನಿಧನರಾದರು.ಅವರ ಸರಳತೆ , ದೇಶಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಗಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಮರಣೋತ್ತರವಾಗಿ ಭಾರತ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು .